Paslanmaz çelik, mükemmel korozyon direnci, yüksek mukavemeti ve kullanım alanlarının genişliği ile hem endüstriyel hem de tüketici pazarlarında yer alan dayanıklı bir malzemedir.
Demir, krom ve bazı durumlarda nikel ve diğer metallerin korozyona dayanıklı bir alaşımıdır.
Paslanmaz çelik aynı zamanda çevre açısından nötrdür, uzun ömürlü olması, sürdürülebilir inşaat ihtiyaçlarının karşılamasını sağlar.
PASLANMAZ ÇELİK NEDİR?
Çelik, bir demir ve karbon alaşımıdır. Paslanmaz çelikler, en az yüzde 10,5 krom, yüzde 1,2’den az karbon ve diğer alaşım elementleri içeren çeliklerdir. Paslanmaz çeliğin korozyon direnci ve mekanik özellikleri, nikel, molibden, titanyum, niyobyum, manganez vb. gibi diğer elementler eklenerek daha da geliştirilebilir.
Paslanmaz çelik alaşımına başka metaller ve gazlar eklemenin nedenleri ise şunlardır:
- Artan korozyon direnci,
- Yüksek sıcaklık dayanımı,
- Düşük sıcaklık direnci,
- Geliştirilmiş güç,
- Geliştirilmiş kaynaklanabilirlik,
- Geliştirilmiş şekillendirilebilirlik.
Oksijen ile temas halinde malzemenin yüzeyinde bir krom oksit tabakası oluşur. Bu pasif katman onu korur ve kendini onarma konusunda eşsiz bir yeteneğe sahiptir.
Diğer malzemelerle karşılaştırıldığında, paslanmaz çelik ortam sıcaklıklarında güçlü mekanik özelliklere sahiptir. Özellikle süneklik, elastikiyet ve sertliği bir araya getirerek zor metal şekillendirme modlarında kullanılmasını sağlarken ağır aşınmaya, sürtünme, aşınma, darbe, elastikiyet vb. direnç sunar. Ayrıca, hem düşük hem de yüksek sıcaklıklarda iyi mekanik davranış sunar.
Paslanmaz çelik, 800°C’nin üzerinde kritik bir sıcaklığa sahip olan yapısal uygulamalarda kullanıldığında tüm metalik malzemelerin en iyi yangın direncine sahiptir. Paslanmaz çelik, toksik duman yayma özelliği olmadan yangına dayanıklılık üstün özellikleri vardır.
Minimum yüzde 10.5 krom içeriği ile paslanmaz çelik, kromun hava veya sudan gelen oksijenle reaksiyonu yoluyla yüzeyde doğal olarak oluşan pasif bir krom oksit tabakası tarafından sürekli olarak korunur. Yüzey çizilirse kendini yeniler. Bu özellik, paslanmaz çeliklere korozyon direncini verir.
Paslanmaz çeliğin birden fazla çeşidi ve kalitesi vardır.
Östenitik, en yaygın kullanılan paslanmaz çelik türüdür. Geniş bir sıcaklık aralığında iyi mekanik özelliklere sahip mükemmel korozyon ve ısı direncine sahiptir. Östenitik çelik, ev eşyaları, endüstriyel borular ve gemiler, inşaat ve mimari cephelerde kullanılır.
Ferritik paslanmaz çelik, yumuşak çeliğe (en yaygın çelik) benzer özelliklere sahiptir, ancak daha iyi korozyon, ısı ve çatlama direncine sahiptir. Ferritik çelik, çamaşır makinelerinde, kazanlarda ve iç mimaride yaygın olarak kullanılmaktadır.
Martensitik paslanmaz çelik çok sert ve güçlüdür, ancak korozyona östenitik veya ferritik kaliteler kadar dayanıklı değildir. Yaklaşık %13 krom içerir ve bıçak ve türbin kanatları yapımında kullanılır.
Dubleks paslanmaz çelik, östenitik ve ferritik çeliklerin bir bileşimidir ve onu hem güçlü hem de esnek kılar. Dubleks çelikler kağıt, kağıt hamuru, gemi yapımı ve petrokimya endüstrilerinde kullanılmaktadır. Daha geniş bir uygulama yelpazesi için daha yeni dubleks kaliteler geliştirilmektedir.
Korozyon direnci paslanmaz çeliğin ana avantajıdır.
Kroma ek olarak, paslanmaz çelikler silikon, nikel, karbon, azot ve manganez alaşımları ile yapılır. Örneğin azot, süneklik gibi çekme özelliklerini iyileştirir. Esnekliği artırmak için östenitik çeliğe nikel eklenir. Bu alaşımlar, belirli son kullanım uygulamalarını karşılamak için değişen miktarlarda ve kombinasyonlarda eklenir; bu nedenle paslanmaz çelik üreticilerinin her alaşımın doğru yüzdelerinin kullanıldığını doğrulaması çok önemlidir.
PASLANMAZ ÇELİK ÜRETİMİNDE NE KULLANILIR?
Diğer tüm çelik türleri gibi paslanmaz çelik de iki aşamalı bir işlemle temel olarak demir ve karbondan yapılır. Paslanmaz çeliği farklı kılan, korozyona dayanıklı bir ürün oluşturmak için krom (Cr) ve nikel (Ni) gibi diğer alaşım elementlerinin eklenmesidir.
PASLANMAZ ÇELİK NASIL YAPILIR?
Paslanmaz çeliğin benzersiz özelliklerini belirleyen tek faktör, içinde ne olduğu değildir…
Nasıl yapıldığı, çeliğin özelliklerini daha da değiştirecektir.
Zira çeliğin nasıl şekillendirildiği, işlendiği ve bitirildiği, nasıl göründüğünün ve performansının belirlenmesinde önemli bir rol oynar.
Bu aşamada eritme, karbon içeriğini kaldırma aşamaları çok önemlidir.
Eritme
Paslanmaz çelik üretimi, bir elektrik ark ocağında (EAF) hurda metallerin ve katkı maddelerinin eritilmesiyle başlar. Yüksek güçlü elektrotlar kullanan EAF, erimiş, sıvı bir karışım oluşturmak için metalleri saatlerce ısıtır.
Karbon İçeriğini Kaldırma
Karbon, demirin sertliğini ve gücünü artırmaya yardımcı olur. Bununla birlikte, çok fazla karbon, kaynak sırasında karbür çökelmesi gibi sorunlar yaratabilir.
Erimiş paslanmaz çelik dökümden önce, kalibrasyon ve karbon içeriğinin uygun seviyeye düşürülmesi esastır.
Dökümhanelerin karbon içeriğini kontrol etmenin iki yolu vardır.
Birincisi Argon Oksijen Dekarburizasyon (AOD) yoluyla. Erimiş çeliğe bir argon gazı karışımı enjekte etmek, diğer temel elementlerin minimum kaybıyla karbon içeriğini azaltır.
Kullanılan diğer yöntem ise Vakum Oksijen Dekarburizasyonudur (VOD). Bu yöntemde, erimiş çelik, ısı uygulanırken çeliğe oksijenin enjekte edildiği başka bir odaya aktarılır. Daha sonra bir vakum, havalandırılan gazları odadan uzaklaştırarak karbon içeriğini daha da azaltır.
Her iki yöntem de, nihai paslanmaz çelik üründe uygun bir karışım ve kesin özellikler sağlamak için karbon içeriğinin hassas kontrolünü sunar.
Karbonu indirgedikten sonra, sıcaklık ve kimyanın nihai bir dengelenmesi ve homojenizasyonu meydana gelir. Bu, metalin amaçlanan kalite gerekliliklerini karşılamasını ve çeliğin bileşiminin parti boyunca tutarlı olmasını sağlar.
ÇELİĞİN ŞEKİLLENDİRİLMESİ VE DÖKÜMÜ
Paslanmaz çelik üretiminin bir sonraki aşaması çeliğin şekillendirilmesi ve dökümüdür.
Oluşturulan erimiş çelikle, dökümhane artık çeliği soğutmak ve işlemek için kullanılan şekli oluşturma aşamasına gelmiş demektir. Kesin şekil ve boyutlar nihai ürüne göre verilmektedir.
Çeliğin şekillendirilme adımları şöyledir:
Sıcak haddeleme
Çeliğin yeniden kristalleşme sıcaklığından daha yüksek sıcaklıklarda gerçekleştirilen bu adım, çeliğin kaba fiziksel boyutlarının ayarlanmasına yardımcı olur. Süreç boyunca hassas sıcaklık kontrolü, çeliği yapıyı değiştirmeden çalışacak kadar yumuşak tutar.
İşlem, çeliğin boyutlarını yavaşça ayarlamak için tekrarlanır. Çoğu durumda bu, istenen kalınlığa ulaşmak için zaman içinde birden fazla haddeleme içerir.
Soğuk Haddeleme
Genellikle hassasiyet gerektiğinde kullanılır, çeliğin yeniden kristalleşme sıcaklığının altında soğuk haddeleme gerçekleşir. Çeliği şekillendirmek için çoklu destekli silindirler kullanılır. Bu işlem daha çekici, tek tip bir yüzey oluşturur.
Bununla birlikte, çeliğin yapısını da deforme edebilir ve çeliği orijinal mikro yapısına yeniden kristalleştirmek için genellikle ısıl işlem gerektirir.
Tavlama
Haddelemeden sonra çoğu çelik tavlama işlemine tabi tutulur. Bu, kontrollü ısıtma ve soğutmayı içerir. Bu işlemler çeliği yumuşatmaya ve iç gerilimi azaltmaya yardımcı olur.
İlgili kesin sıcaklıklar ve süreler, nihai ürünü etkileyen hem ısıtma hem de soğutma oranlarıyla birlikte çeliğin derecesine bağlı olacaktır.
Kireç Çözme veya Dekapaj
Çelik çeşitli aşamalarda işlendiğinden, genellikle yüzeyde kireç biriktirir.
Bu birikim çeliğin direncini, dayanıklılığını ve kaynaklanabilirliğini de etkiler. Kirecin çıkarılması, paslanmaza çeliğe karakteristik korozyon ve direnç veren oksit bariyeri oluşturmak için gereklidir.
Kireç çözme veya asitle temizleme işlemi, asit banyoları veya oksijensiz bir ortamda kontrollü ısıtma ve soğutma yoluyla bu tortuyu giderir.
Nihai ürüne bağlı olarak metal, daha sonraki işlemler için haddeleme veya ekstrüzyona geri dönebilir. Bunu, istenen özellikler elde edilene kadar tekrarlanan tavlama aşamaları takip eder.
Kesme
Çelik işlenip hazır olduğunda, parti sipariş gereksinimlerine uyacak şekilde kesilir.
En yaygın yöntemler giyotin bıçaklar, dairesel bıçaklar, yüksek hızlı bıçaklar veya kalıplarla zımbalama gibi mekanik yöntemlerdir.
Ancak karmaşık şekiller için alevle kesme veya plazma jet kesme de kullanılabilir.
En iyi seçenek, hem istenen çeliğin kalitesine hem de teslim edilen ürünün istenen şekline bağlı olacaktır.
Bitirme
Paslanmaz çelik, mattan parlağa kadar çeşitli yüzeylerde mevcuttur. Bitirme, üretim sürecinde yer alan son adımlardan biridir. Yaygın teknikler arasında asit veya kumla aşındırma, kum püskürtme, bant taşlama, bant parlatma ve bant parlatma bulunur.
Bu aşamada çelik son haliyle toplanır ve sevkiyata hazır hale getirilir. Rulolar ve bobinler, diğer üretim süreçlerinde kullanılmak üzere büyük miktarlarda paslanmaz malzemeyi depolamanın ve göndermenin yaygın yollarıdır. Ancak nihai şekil, gerekli çeliğin tipine ve siparişe özel diğer faktörlere bağlı olacaktır.
HİLDE INOX PASLANMAZ ÇELİK ÇEŞİTLERİ VE FİYATLARI
Hilde Inox paslanmaz çelik fiyatları için gelmeniz gereken ilk adres. İhtiyacınız olan miktarı söyleyip fiyat alın, ürünleriniz en kısa sürede elinizde olsun, üretim devam etsin…
